આપણા દેશના મોટાભાગના યુવાનો આઇ.એ.એસ. અથવા આઈ.પી.એસ. અધિકારી બનવાનું સ્વપ્ન ધરાવે છે અને દર વર્ષે લાખો યુવાનો તેમના સ્વપ્નને પૂરા કરવા યુ.પી.એસ.સી. પરીક્ષા આપીને ભાગ્ય અજમાવે છે. જેમાંથી ફક્ત અમુક બાળકો જ આ પરીક્ષામાં સફળતા મેળવી શકાય છે. કારણ કે યુપીએસસીની આ પરીક્ષા આપણા દેશની સૌથી મુશ્કેલ પરીક્ષાઓમાંની એક માનવામાં આવે છે અને ઉમેદવારને આ પરીક્ષા પાસ કરવા માટે ખૂબ જ મહેનત કરવી પડે છે. આ સાથે દરેક વિષયમાં સારું જ્ઞાન હોવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
તમને જણાવી દઈએ કે યુપીએસસી પાસે યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશનનું પૂર્ણ ફોર્મ છે અને આ પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી જ ઉમેદવારને આઈ.એ.એસ. અથવા આઈ.પી.એસ.નું પદ મળે છે. ઘણી વખત ઉમેદવારના મનમાં પણ સવાલ ઉભા થાય છે કે આઇ.એ.એસ. અને આઈ.પી.એસ. બંને વચ્ચે તફાવત શું છે? તેના વિશે આજે અમે તમને જણાવવા જેર રહ્યા છીએ.
આઈએએસ કોણ છે?
સૌ પ્રથમ અમે આઈ.એ.એસ. આઈ.એ.એસ. ની પોસ્ટ વિશે વાત કરીશું, તેમાં ભારતીય વહીવટી સેવાનું પૂર્ણ રૂપ છે અને જે વ્યક્તિ આઈ.એ.એસ.નું પદ મેળવે છે તે અમલદારશાહીમાં પ્રવેશ કરે છે અને તેને વિવિધ મંત્રાલયો અથવા જિલ્લાઓના વડા બનાવવામાં આવે છે.
આઈપીએસ કોણ છે?
હવે આઈપીએસની પોસ્ટ વિશે વાત કરીએ તો તેમાં ભારતીય પોલીસ સેવાનું પૂર્ણ સ્વરૂપ છે અને કોઈપણ ઉમેદવાર કે જેને આ પદ આપવામાં આવે છે, તેઓ પોલીસ યુનિટના ઉચ્ચ
અધિકારીઓમાં શામેલ છે અને આ પોસ્ટ મળ્યા પછી આઇપીએસ, પોસ્ટ્સ સુધીની પોસ્ટ્સ ઇન્ટેલિજન્સ બ્યુરો, સીબીઆઈ ચીફ અથવા ડીજીપી મળી શકે છે.
આઈપીએસ અને આઈએએસ વચ્ચેનો તફાવત
હવે ચાલો આઈએએસ અને આઈપીએસ અધિકારીઓની પોસ્ટ્સ વચ્ચેના તફાવત વિશે વાત કરીએ. તમને જણાવી દઈએ કે જેઓ આઈએએસનું પદ મેળવે છે, તેઓનો ડ્રેસ કોડ ફરજિયાત નથી અને તેઓ ક્યાંય પણ ઔપચારિક ડ્રેસમાં આવી શકે છે અને તે જ આઈપીએસ અધિકારી સાથે વાત કરી શકે છે. જો તમને આ મળે તો પોસ્ટ પછી, તમારે ફરજ પર હોય ત્યારે યુનિફોર્મ પહેરવું જરૂરી છે. આ સિવાય, આઈ.એ.એસ. અધિકારી ક્યાંય આવે છે. ત્યારબાદ તેની સાથે બે બોડીગાર્ડ રાખવામાં આવે છે અને તે આઈપીએસ અધિકારી આવે ત્યારે આવે છે. આખો પોલીસ બંદોબસ્ત તેની સાથે રહે છે.
આ સાથે એક તફાવત છે કે આઇ.એ.એસ. અધિકારીને હંમેશાં મેડલ પહેરીને સન્માનિત કરવામાં આવે છે. જ્યારે તે જ આઈપીએસ અધિકારીનું સન્માન કરવા બદલ સ્વોર્ડ ઓફ ઓનર એવોર્ડ આપવામાં આવે છે.
આઈ.એ.એસ. અને આઈ.પી.એસ. ની કામગીરી શું છે?
હવે આપણે આઈ.એ.એસ. અધિકારી અને આઈ.પી.એસ. અધિકારીના કાર્યો વિશે વાત કરીએ, આઈ.એ.એસ. અધિકારી પાસે જાહેર વહીવટ અને નીતિ ઘડવાની અને અમલીકરણ માટેની સંપૂર્ણ જવાબદારી છે. જ્યારે આઇપીએસ સિસ્ટમ જાળવવા અને વિસ્તારમાં થતા ગુનાઓને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે સંપૂર્ણ જવાબદાર છે.
આઈએએસ અને આઈપીએસ પગાર
હવે ચાલો આઈ.એ.એસ. અને આઈ.પી.એસ. બંનેના પગાર વિશે વાત કરીએ, તો પછી તમને જણાવી દઈએ કે આઈ.એ.એસ. અધિકારીને દર મહિને 56,100 થી 2.5 લાખ પગાર મળે છે. આ સાથે બીજી ઘણી સુવિધાઓ મળે છે. હવે આઈપીએસ અધિકારીના પગાર વિશે વાત કરવામાં આવે તો તેમને દર મહિને 56,100 થી 2,25,000 સુધીનો હોય છે.
કોણ વધુ શક્તિશાળી છે?
હવે આ બંને પોસ્ટમાંથી કઇ પોસ્ટ સૌથી શક્તિશાળી પોસ્ટ છે તે વિશે વાત કરીએ તો પછી તમને જણાવી દઈએ કે આ બંને પોસ્ટ્સ ઉચ્ચ ગુણવત્તાની ઓફિસરની છે, પરંતુ એક આઈ.એ.એસ. અધિકારીને વિસ્તારના ડી.એમ. તરીકે ઘણી શક્તિ મળે છે અને આઇ.પી.એસ. પોલીસ વિભાગ અને આઈએએસ અધિકારીને પોલીસ વિભાગની સાથે સમગ્ર જિલ્લાના વડા કહેવામાં આવે છે.